Surf x mentale gezondheid: Carlien

Aloha! Ik ben Carlien Jansen, 29 jaar en officieel woon ik in Utrecht maar eigenlijk ben ik veel vaker aan de kust te vinden. Mijn doel is dan ook om snel richting het strand te verhuizen.

Als 17-jarige naar Afrika

Als klein krullebulletje heb ik altijd 1 grote droom gehad: kinderen in Afrika prikjes geven zodat ze niet ziek werden. Na mijn middelbare school te hebben afgerond, volgde ik vastberaden mijn hart en ging ik op 17-jarige leeftijd in mijn eentje voor een jaar op reis naar Zuid-Afrika, Tanzania en Ghana om ontwikkelingshulp te verlenen. Ondanks dat dit een behoorlijk avontuur was, met zeker ook rauwe randjes, was ik volledig in mijn element en had ik de tijd van mijn leven. Ik had eindeloze energie, ging geen uitdaging uit de weg, bleef immer positief en streefde er naar om uit alles en iedereen het beste te halen. Mijn beste vriend zei altijd: ”Voor Carlien is de wereld 1 grote speeltuin”.

Met een rugtas vol levenservaring ging ik in Groningen verpleegkunde studeren en genoot volop van het bruisende studentenleven. Tot in de vroege uurtjes in de kroeg hangen, maar ook knetterhard studeren. Want ik had 1 stip op de horizon en dat was verpleegkundige worden bij Artsen zonder Grenzen.

Tijdens mijn laatste studiejaar werd mijn droom steeds realistischer en mocht ik stage lopen bij de nonnen in Kabanga, Tanzania. Het was exact zoals ik mij jaren had voorgesteld. Een primitief ziekenhuisje in een typisch Afrikaans dorpje met oranje zandwegen, mango bomen, spelende kinderen en vrouwen in prachtig gekleurde jurken. Vanaf het eerste moment genoot ik met volle teugen, het voelde bijna als thuiskomen. Uiteraard was er ook een donkere kant: ernstige ziektes, bedreigde albino’s, armoede, slechte hygiëne en schaarse voorzieningen in het ziekenhuis. Als westerse stagiaire was het dus echt de kunst van het omdenken en roeien met de riemen die je hebt. Deze uitdagingen maakte voor mij het avontuur nog groter, iets wat mij typeert als persoon.

Ik werd ziek, heel ziek

Na slechts enkele weken werd ik zelf patiënt in het ziekenhuisje waar ik werkte. Ik had een ernstige hersenvliesontsteking en was letterlijk doodziek. Uiteindelijk ben ik door Flying Doctors naar de Intensive Care in een beter ontwikkelt ziekenhuis in Nairobi Kenia geëvacueerd. Hier voel ik mij ontzettend dankbaar en bevoorrecht voor.

Na een zeer intensieve periode van overleven en veel revalideren bleek dat mijn hersenen blijvend beschadigd waren en kreeg ik de stempel Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH).

Mijn toekomst droom moest ik opgeven en ik werd volledig arbeidsongeschikt verklaard. Mijn hele leven stond op z’n kop en ik moest stap voor stap weer bij het begin beginnen. Een periode van vechten, doorzetten, rouwen, loslaten, frustreren, accepteren en positief blijven.

Ik volgde tal van revalidatietrajecten in zowel Nederland als Amerika, en maakte (tot grote verbazing van vele artsen) grote stappen in mijn herstel. Ik zal jullie vooral niet vermoeien met mijn hele medische dossier, maar 1 ding bleef grote invloed op mijn leven te hebben: ik was 24/7 zeeziek. Soms vaarde ik op rustig water, maar vaak was er storm op zee. Ik was dus constant duizelig, misselijk en had evenwichtsproblemen.

Kennen jullie de populaire neuro-wetenschapper Prof. Erik Scherder? Hij heeft onderzocht dat de meeste neuroplasticiteit optreedt wanneer de hersenen worden uitgedaagd. Beweging, complexiteit en zintuiglijke prikkels in een verrijkte omgeving is het allerbeste.

Mijn eerste keer surfen

Toen ik dus las over stichting Surftherapie, dat aangepast surfen biedt, dacht ik wie weet moet ik lekker die surfplank opgaan met mijn dronken zeebenen. Surfen heeft het natuurlijk allemaal: de golven, het zoute water, de wind, het zand, en wat denk je van evenwicht. Dus, zo gezegd zo gedaan, even later stond ik popelend in mijn wetsuit in Camperduin. En even voor jullie beeldvorming, ik heb nooit eerder iets gedaan met watersport.

Alleen al van het zien van de golven en het lopen in het zand was ik al overprikkeld en totaal uit balans. Toegeven dat ik mij nu al ziek voelde? Ho maar! Dus met een big smile ging ik op mijn knieën op een sup (voor de stabiliteit) mijn allereerste golf af. Herinner jij nog dat gevoel van je eerste golf? Zo stoked!! Ik voelde mij voor een paar seconde zo vrij, even geen patiënt meer! Even vergat ik alles van de afgelopen jaren en voelde ik me weer mijn eigen onbezonnen zelf.

En hoewel ik mega duizelig en misselijk was, ging ik direct voor de volgende golf.

Drie zaterdagen ben ik met de hulp van bevlogen vrijwilligers wezen surfen. Ik vond het geweldig en was altijd 'first in, last out”.

Kort hierna werd ik één van de deelnemers van De Class, een re-integratie traject van de Hersenstichting voor jongeren met NAH. Naast jobcoaching is er ook veel aandacht voor leefstijl, en krijg je een sportcoach. Ik las dat één van de coaches Ruurd was, fervent surfer, coach en trainer. Die moest ik hebben dacht ik!

Het traject startte in november, dus Ruurd belde dat we het surfen ook konden verplaatsen naar april vanwege de kou. Nou dan kende hij mij nog niet! We surfden de hele winter, in Scheveningen vanaf The Shore, door weer en wind, en omkleden op de parkeerplaats. 's Morgens vroeg bij het eerste licht, lag ik in het koude water, zonder cap want daar werd ik claustrofobisch van. Wel altijd met helm en vaak met zonnebril, omdat ik slecht licht kan verdragen, zeker als de zon op het water schittert.

De OV reis van Utrecht naar Scheveningen kostte me veel energie, en ook het surfen gaf een flinke reactie op mijn lijf, maar het was het allemaal zo waard! De eendaagse strandtripjes voelde als een micro avontuur en het gaf me eindelijk weer het gevoel alsof ik echt leefde! Na iedere surfsessie raasde de happy hormones nog dagen na in mijn lijf. De zogeheten Blue Mind ( waar ik pagina’s vol over kan schrijven maar lees vooral het boek van Dr. Wallace J. Nichols) ervaarde ik ultiem. De rust en ruimte die de kust uitstraalt, het één zijn met de natuur in combinatie met actie en spelen; ik schakelde even van hoofd naar mijn lijf. Langzaam kreeg ik een stukje van mijzelf terug, maar leerde ik ook mijn vernieuwde versie te omarmen. Daarnaast leerde ik dat niet altijd alleen maar hoefde te strijden, mocht ik toegeven als ik me even niet goed voelde en was het oké is om om hulp te vragen. Ook oefende ik met minder gaan en meer stilte en voelen. Ademhaling speelt hierbij voor mij een grote rol.

Waar een wil is, is een weg

Eerst zag ik het surfen als “slechts een revalidatiemiddel” voor mijn evenwicht, maar ik was al gauw gedreven om “echt” te leren surfen. Met ijzeren discipline deed ik thuis dagelijks mijn surffit training, paste de Wim Hof methode toe, volgde de cursus golven voorspellen en keek veel naar andere surfers. Deze volharding wierp zijn vruchten af: mijn evenwicht verbeterde en mijn misselijkheid was minder extreem.

Tijdens het surfen had ik constant het liedje golven van Diggy Dex als een mantra’s in mijn hoofd.

“Niemand houdt de golven, maar jij kan leren staan, niemand houdt de golven maar jij jij kan ze aan, kijk je gaan!” Toen ik na weken ploeteren dan eindelijk de golf staand afreed, kreeg mijn zelfvertrouwen een enorme boost. Ik was zo stoked dat ik mijn eerste eigen surfplank kocht, 7.2 Softdog.

Hiermee brak er een nieuwe periode aan. Ik ging meedoen aan de groepstrainingen van Vaaren Scheveningen. Peddelen, zwemmen, bodysurf, surffit oefeningen en natuurlijk surfen met enthousiaste waterratten. Reuze spannend vond ik het, wat vertel je wel en niet, ze gaan sowieso vragen stellen want ik kan niet alles onthouden, draag als enige een helm en op sommige momenten wordt mijn ogenschijnlijke onzichtbare letsel toch ineens zichtbaar. Gelukkig is Vaaren een ontzettend fijne club mensen en heb ik mij vanaf het eerste moment heel welkom gevoeld. Dit was en is nog steeds een enorm goede leerschool voor mij, iedereen draagt een verhaal met zich mee en openheid zorgt juist voor verbinding. Voor mij betekent de zee dan ook spelen, delen en helen.

Mijn wereld werd weer groter

Tijdens mijn re-integratie traject kreeg ik de ruimte om te ontdekken wat ik qua werk weer zou willen en kunnen. Ik vertelde mijn jobcoach dat ik voelde dat ik eigenlijk vooral zoveel mogelijk dichtbij zee wilde zijn. Ik dacht aan stichting Surftherapie, waar dit vuurtje is aangewakkerd. Zij stonden open om mij een werkervaringsplaats aan te bieden. Ik begon als helpende hand en werd steeds meer geïnstrueerd om uiteindelijk coach te worden. Ik vond het geweldig en mijn zelfvertrouwen en eigenwaarde groeide enorm. Het voelde heel bijzonder om met mijn persoonlijke ervaring anderen te kunnen begeleiden. Mijn wereldje die de afgelopen jaren steeds kleiner was geworden, werd weer wat uitgebreid. Zo mocht ik bijvoorbeeld tijdens het wereldwijde congres van The International Surftherapy Organization mijn verhaal delen en kwam ik in contact met veel leuke like minded mensen. Hoewel ik het allemaal nog heel spannend en onwennig vond had ik wel mijn purpose gevonden: mijn nieuwe leven begon!

De avonturen die ik zo had gemist begonnen weer te komen, zo mocht ik mee op werktrip naar Tenerife en ging ik als coach en catcher met één van onze surfers mee naar het Word Championship Para surfing in Californië! Dit gigantische event heeft diepe indruk op mij gemaakt; zoveel surfers van over de hele wereld, ieder met z’n eigen verhaal met één grote gemeenschappelijke passie: surfen. Blind, één arm, geen benen, verlamd.. de zee oordeelt niet en behandelt iedereen exact hetzelfde. Binnenkort ga ik voor het eerst sinds mijn hersenletsel weer alleen op vakantie. Op surftrip naar Frankrijk, super spannend maar ook mega excited! Een enorme stap in het weer regie krijgen over mijn eigen leven.

Surfen was hét medicijn voor mij

Inmiddels is het twee jaar geleden dat ik voor het eerst in aanmerking kwam met surfen, en zoals je kunt lezen is er ontzettend veel gebeurt in deze tijd, zowel fysiek als mentaal. En hoewel ik mij in de line up nog steeds een ongelofelijke rookie voel ( ik begin net een beetje het down the line surfen onder de knie te krijgen): surfen is een groot onderdeel van mijn leven.

Zo groot, dat ik er mijn werk van heb mogen maken. Als zogeheten surftherapeut met ervaringsdeskundigheid werk ik nu bij zelfzorg aan zee, onderdeel van het Surftherapie centrum in Petten. Samen met een multidisciplinair team onder leiding van revalidatie arts Tijs van Bezeij bieden wij revalidatie en re-integratie trajecten middels Surftherapie. Ik blijf mij verwonderen over de impact die de zee op onze cliënten heeft, en voel mij dan ook echt dankbaar dat ik op deze manier zorg mag verlenen. Het is dan ook mijn droom dat artsen 'vitamine zee' gaan voorschrijven.